Leestips voor de Vlaamse regering

Beste Jan Jambon,
Mocht u als ‘minister van Cultuur’ voor uw collega’s in de Vlaamse regering een geschenk zoeken naar aanleiding van Sinterklaas of eindejaar, dan ben ik u bij deze graag van dienst.
Mijn eerste suggestie betreft een recente editie van Max Havelaar van Multatuli, geschreven in 1859 in Brussel. Dit boek is hét onovertroffen meesterwerk uit onze Nederlandstalige literatuur. Het is een schrijnende aanklacht tegen armoede en onrecht. Het hoofdpersonage, Max Havelaar, richt zich in een befaamde toespraak tot De Hoofden van Lebak. Die rede besluit hij met de woorden: ‘Hoofden van Lebak, er is veel te arbeiden in uw landstreek’. Deze roman is in meer dan veertig talen vertaald en qua taal, stijl en gedrevenheid het beste wat in onze moedertaal is voortgebracht.
Onze geliefde Josse De Pauw heeft die toespraak meer dan eens op scène gebracht in binnen- en buitenland, ook in aanwezigheid van gekroonde hoofden. Misschien is het een pittig idee om hem te vragen bij de overhandiging van dit geschenk deze rede uit te spreken voor de Vlaamse regering in kabinetsraad bijeen. Het zou fijn zijn mocht u de VRT aansporen om dit gebeuren rechtstreeks uit te zenden. Tenslotte is de openbare omroep er om de Vlaamse regering van dienst te zijn, nietwaar.
Mijn tweede suggestie betreft Gedichten, een verzamelbundel in Nederlandse vertaling van de Poolse Nobelprijswinnaar Czeslaw Milosz (1911-2004). Die dichter werd geconfronteerd met een totalitair regime. Als smaakmaker geef ik u graag enkele verzen mee: ‘En dan komt er een regering die rechts noch links is,/Dan komen er halve cultuur en halve hervorming,/halve vrijheid, halve onderdrukking en halve ontbering …’
Onder de veelzeggende titel De geknechte geest publiceerde Milosz ook een roman over de intellectuelen onder een totalitair regime. Of de Nederlandse vertaling nog beschikbaar is, kan door uw adviseurs worden uitgezocht.
Met passende groet,

Jozef Deleu

Verschenen in De Standaard van 13 november 2019 en op de DS-site: